Lịch sử xây dựng Đền

Căn cứ theo sách “hưng hoá lục” Đền thờ Thần Vệ Quốc ở Bảo Hà được xây dựng từ cuối đời Lê niên hiệu Cảnh Hưng. Đầu tiên Đền chỉ là một ngôi Miếu nhỏ của người Tày ở Khảu Bàn (huyện Văn Bàn) nay là Bảo Hà (huyện Bảo Yên). Đến thời Minh Mệnh, Đền thờ ông đã được mở rộng khá khang trang, các thuyền bè chở hàng, ngược xuôi sông Hồng đến đây đều dừng lại lên miếu thắp hương cầu khấn ông. Các đồng bào người Tày, người Kinh ở vùng Văn Bàn cứ đến ngày giỗ ông 17/7 hoặc lễ hội đầu xuân đều lên đền thắp nhang hương khói cầu khấn phù hộ độ trì cho cuộc sống an khang thịnh vượng. Người Mường bản Mo sát cũng nói rằng khi nghĩa quân thập châu theo Lưu Vĩnh Phúc kéo về đánh Pháp ở Hà Nội, cánh quân Mường sát còn làm lễ cầu công phù hộ đánh thắng giặc ngoại xâm.

Từ năm 1872-1880 giặc cờ vàng do Hoàng Sùng Anh, thường xuyên quấy nhiễu biên giới, chúng biết được nên đã phá huỷ đền thờ ông. Tiếp theo những năm chống Pháp cuối thế kỷ XIX đến thờ chỉ còn lại một am miêu nho như khi mới lập. Đầu thế kỷ XX(1906-1910)cùng với việc xây dựng tuyến đường sắt Hải Phòng – Côn Minh(Trung Quốc) đi qua Bảo Hà, người dân ở đây cùng các nhà hảo tâm cùng nhau xây dựng lại ngôi đền do các dòng họ lớn ở địa phương luân phiên nhau quản lý phúng viếng từ họ Lự đến họ Lương cho tới họ Hoàng. Do việc quản lý buông lỏng, mọi người chỉ lo cầu phúc cho mình mà không tu sửa thường xuyên nên đến dần dần xuống cấp. Trước tình hình đó bà Lò Thị Quế (người Tày) đã đứng ra tổ chức tu sửa lại đền. Cùng với sự thăng trầm, biến động của lịch sử qua hai thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ đền Bảo Hà cũng bị ảnh hưởng khá lớn. Năm 1976 một số cổ vật quý trong ngôi Đền như Tượng, Long dao, Chuông đồng, sắc phong được thu gom đưa về trụ sở chính quyền xã sở tại cũng dần dần bị thất lạc, mất mát.

Do nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của di tích lịch sử văn hoá trong đời sống sinh hoạt văn hoá nên đến năm 1991 nhân dân trong xã đã cùng nhau tổ chức, xây dựng lại toà Đại bái khang trang thoáng mát, cùng với nhân dân địa phương, các nhà hảo tâm như công ty trách nhiệm hữu hạn Hoa Nam (Hà Nội) đã đầu tư kinh phí để xây dựng tường bao để bảo vệ ngôi Đền.

Một đôi nét về đền Bảo Hà

Dựa lưng vào chân núi Cấm, hướng mặt về phía sông Hồng đền Bảo Hà tọa lạc tại Thôn Bảo Vinh, xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Đền Bảo Hà là điểm đến tâm linh chứa đựng những giá trị văn hóa độc đáo của Việt Nam thể hiện qua kiến trúc truyền thống, các lễ hội mang đậm phong tục tập quán, toát lên sắc màu các dân tộc cùng với các cổ vật và truyền thuyết về quá trình bảo vệ và xây dựng vùng biên cương.

Ngôi đền được xây dựng để  tôn thờ vị danh tướng Quan Hoàng Bẩy người có công bảo vệ vùng biên cương đất nước và giúp người dân khai hoang lập nghiệp. 

Đền Bảo Hà từ lâu đã trở điểm đến thu hút  hàng nghìn cong nhang đệ tử và du khách đến tham quan, chiêm bái. Trong những ngày lễ hội, quần thể di tích tấp nập người với không khí sôi nổi, hào hứng từ các phần hội ca hát, các điệu múa truyền thống, các trò chơi dân gian cho tới  những nghi lễ cầu an, tế lễ, khai hội, dâng hương đều được tổ chức một cách chỉn chu, trang trọng và đúng với các giá trị truyền thống. Chính vì vậy mà Đền Bảo Hà đã trở thành điểm đến không thể bỏ lỡ cho những ai muốn tìm hiểu sâu hơn về văn hóa và lịch sử Việt Nam./.